Sözleşme Damga Vergisi İlişkisi

Sözleşme damga vergisi ilişkisi birbiriyle bütünleşmiş iki önemli konu başlığıdır. Damga vergisinin sözleşme üzerindeki etkisi o denli fazladır ki damga vergisi yatırılmayan sözleşmelerin hukuki yaptırıma konu olması mümkün değildir.

Sözleşmede damga vergisi sorumluluğu; beyanname verme süresi (ödeme süresi), ödememe cezası, damga vergisi istisnaları, damga vergisi muafiyeti vb. konu başlıklarına ayrılmaktadır. Bu makalemizde bu konu başlıklarına değinerek sizlere bilgi vermeye çalışacağız.

https://www.youtube.com/watch?v=z3jpMmnfwHk

Sözleşme Damga Vergisi Nedir? Hangi Kağıtlar Damga Vergisine Tabidir?

488 sayılı Damga Vergisi Kanununa göre damga vergisini genel olarak kişiler ve / veya kuruluşlar arasındaki hukuki işlemlerin geçerliliğini belgeleyen kâğıtlardan alınan vergi türü olarak tanımlamak mümkündür. Genel olarak bu tanımdan anlaşılacağı üzere damga vergisi esasen bir kağıdın belli bir hususu tespit etmesi için alınan bir vergi türü olarak tezahür etmektedir. Gerçekten de damga vergisi yatırılmayan bir kağıt ya da sözleşme, damga vergisi ödenmeden yargı önünde bir ispat aracı olarak kullanılamamaktadır.

Bu anlamda damga vergisinin hangi kağıtlardan / sözleşmelerden alındığına oldukça dikkat etmek son derece önemlidir. 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa bağlı iki adet tablo vardır. Bunlardan bir sayılı tabloda yazılı kağıtlar vergiye tabiyken 2 (iki) sayılı tabloda sayılan kağıtlar damga vergisinden istisna edilmiştir. Bir kâğıdın ya da sözleşmenin vergiye tabi olabilmesi için:

Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı listede yer almasının ötesinde;

• vergiden istisna edilmemiş olması başka bir deyişle ekli (2) sayılı listede yer almaması ya da özel kanun hükümleriyle istisnaya tabi olmaması,
• kâğıdın imzalanmış olması (e-imza dahil),
• belli bir hususu tespit ve ispat etmesi şarttır.

Bu hususlar bir arada gerçekleşmediği sürece bir sözleşmede damga vergisinden söz etmek mümkün değildir. Aksi takdirde ödenen damga vergisinin iadesini talep etmek mümkün olabilecektir. Bu durumda sözleşmenin damga vergisi istisnalarına oldukça dikkat etmek son derece önemlidir. Firmalar düzenledikleri sözleşme damga vergisi muafiyetinin olup olmadığı konusunda önemli bir araştırma yapmalı ve bu konuda bir hukukçudan yardım almalıdırlar.

Elektronik Sözleşme Damga Vergisi

Damga vergisi konusunda dikkat edilecek bir diğer husus elektronik sözleşmelerde damga vergisi ödeme yükümlülüğünün bulunmasıdır. Yukarıda yaptığımız tanım dikkate alındığında elektronik sözleşmeler; bir ispat aracı olarak kullanılabildiği, (1) sayılı tabloda yer aldığı ve istisnaya tabi tutulmadığı sürece damga vergisi ödeme yükümlülüğü kapsamında kalacaktır. 488 sayılı kanun uyarınca elektronik sözleşmelerin damga vergisine tabi olması kaçınılmazdır.

Yurtdışı Sözleşmelerde Damga Vergisi

Damga Vergisi Kanunu, yurtiçi kağıtlar / sözleşmeler açısından geçerli olan bir vergi türüdür. Bu anlamda yurtdışı sözleşmelerin damga vergisine tabi olabilmesi için Damga Vergisi Kanununda yer alan şartların gerçekleşmesi şarttır. Bu şartlar gerçekleşmediği takdirde damga vergisi ödeme yükümlülüğü doğmayacağından kişiler hakkında herhangi bir yaptırım uygulanamaz.

Bu anlamda yurtdışında düzenlenen sözleşmelerin / kağıtların damga vergisine tabi olabilmesi için;

• Türkiye’de resmi dairelere ibraz edilmesi,
• Üzerinde devir ve ciro işlemleri yürütülmesi,
• Herhangi bir suretle hükümlerinden Türkiye’de faydalanılması, koşullarından herhangi birinin gerçekleşmesi gerekmektedir.

Bu hususların herhangi biri gerçekleştiği takdirde yurtdışında düzenlenen kağıdın / sözleşmenin damga vergisi tahakkuk edecektir.

Sözleşme Damga Vergisi Süresi (Beyanname Verme Süresi ve Ödeme Süresi)

Damga vergisi ödeme süresi, ödeme şekline göre değişiklik göstermektedir. Damga Vergisi makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti yapılması veya basılı damga konulması şekillerinden biriyle ödenir. Sözleşme damga vergisi genel olarak makbuz karşılığı ödeme şekliyle ödendiğinden bu yöntemin detayları üzerinde durulacaktır. Makbuz karşılığı ödeme şeklinde iki farklı ödeme süresi bulunmaktadır. Sözleşme damga vergisi ödeme süresi 488 sayılı kanunda şu şekilde düzenlenmiştir;

• Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisi, ertesi ayın yirminci günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve 26. (yirmi altıncı) günü akşamına kadar ödenir.
• Yukarıdaki haller dışında kalan durumlarda kağıdın düzenlendiği tarihi izleyen 15 (on beş) gün içinde vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve aynı süre içinde ödenir.

Ancak Maliye Bakanlığı söz konusu süreler üzerinde takdir hakkını haizdir. Burada dikkat edilecek husus damga vergisi ödeme süresiyle, damga vergisi beyan süresinin birbirinden farklı süreler olmasıdır. Damga vergisi ödeme süresi, beyanname verilmesinden sonra başlamaktadır.

Yurtdışında düzenlenen sözleşmelerde ise damga vergisi beyanname süresi söz konusu sözleşmenin ibraz edildiği tarih olarak izah edilmektedir. Belirtmek isteriz ki bu konu hakkında kanun tarafından düzenlenmiş bir hüküm bulunmamaktadır. Konuyla ilgili bilgi almak bir vergi hukuku avukatıyla iletişime geçmenizi önermekteyiz.

Sözleşme Uzatımında Damga Vergisi

488 sayılı kanuna göre sözleşme uzatımında damga vergisi gündeme gelebilmesi için öncelikle ilgili kağıdın ya da sözleşmenin vergiye tabi olması gerekmektedir. Şayet bir sözleşme vergiye tabi değilse damga vergisi ödenmesi söz konusu değildir. Sözleşmenin vergiye tabi olması durumunda hükümlerinin yenilenmesine, uzatılmasına, değiştirilmesine, devrine veya bozulmasına ilişkin mektup ve şerhler de Damga Vergisine tabi olacaktır. Bu durumda bahsedilen mahiyetteki ek protokoller, zeyilnameler vb. damga vergisine tabi olacaklardır.

Nisbi ve Maktu Damga Vergisi

Sözleşmenin mahiyetine göre uygulanacak damga vergisi de değişmektedir. Şayet sözleşme belli bir parayı ihtiva ediyorsa bu durumda nispi oranda damga vergisi alınacaktır. Ancak sözleşme belli bir parayı ihtiva etmiyorsa bu durumda damga vergisi alınmayacaktır. Nispi damga vergisi ekli (1) tabloya göre binde 9,78 oranında olup bu oran sözleşmenin mahiyetine göre değişiklik göstermektedir.

Avukat Ali Selim

Hukuk eğitimimi Marmara Üniversitesi'nde tamamladım. Avukatlık stajımı İstanbul Barosu'nda yaparak meslek hayatına atıldım. Kariyerim boyunca gerek butik ve yerel düzeyde çalışan gerekse ulusal ve uluslararası şirketlere hizmet veren hukuk bürolarında çalışma imkanım oldu. Burada edindiğim deneyimler neticesinde büyük ve küçük çaplı pek çok hukuki sorunla temas etme şansı yakaladım. İlerleyen süreçte meslek hayatıma özel sektörde devam etme kararı aldım. Sermaye şirketlerinde mesleğimi icra ederken özellikle kurumsal süreçleri yakından izleyerek hukuki danışmanlık alanında kendimi geliştirdim. Buradaki serüvenim boyunca neredeyse her alanda görev alarak pek çok konuda deneyim kazandım. Kariyer hayatım boyunca edindiğim önemli bilgileri ise kayda alarak ve tartışarak kıymetli yayın kuruluşlarında paylaştım. Çalışma alanlarımla ilgili olarak pek çok eğitim, seminer ve sertifika programına katıldım. Sözleşme hukuku, enerji hukuku, şirketler ve ticaret hukuku, iş hukuku, start-up ve girişimcilik hukuku, marka hukuku, birleşme ve devralma işlemleri, kişisel verilerin korunması, yatırım projeleri ve ihale süreçleri gibi pek çok hukuki süreci yakından takip ettim. Geldiğim noktada edindiğim bu profesyonel hukuk deneyimini mesleki anlamda kendini geliştirmek isteyen kişilerle ulaştırmayı hedefliyorum.

all author posts